سیم افشان چیست و چه کاربردی دارد؟

سیم افشان یکی از پرکاربردترین انواع سیم‌های الکتریکی در صنایع مختلف است که به دلیل ساختار منحصربه‌فرد خود، انعطاف‌پذیری بالایی ارائه می‌دهد. این سیم از چندین رشته تار نازک فلزی (معمولاً مس آنیل‌شده) تشکیل شده که به هم تابیده و با لایه‌ای از عایق پلی‌وینیل کلراید (PVC) پوشانده می‌شود. این ساختار باعث می‌شود سیم افشان در برابر خم‌شدن و ارتعاش مقاوم‌تر باشد نسبت به سیم‌های مفتولی که از یک رشته جامد تشکیل شده‌اند. سیم افشان عمدتاً برای انتقال جریان الکتریکی در محیط‌های خشک و با نیاز به حرکت استفاده می‌شود و جنس هادی آن اغلب مس است که رسانایی عالی فراهم می‌کند. با این حال، در مواردی که هزینه اولویت دارد، از آلومینیوم یا ترکیبات آن استفاده می‌شود، هرچند رسانایی کمتری دارد.

انواع سیم افشان

سیم‌های افشان بر اساس چندین معیار طبقه‌بندی می‌شوند تا نیازهای متنوع صنعتی را پوشش دهند. در ادامه به بررسی انواع سیم افشان از منظرهای مختلف می‌پردازیم.

انواع سیم افشان بر اساس ولتاژ نامی

• سیم افشان با ولتاژ 300/500 ولت: مناسب برای تجهیزات الکترونیکی و سیستم‌های روشنایی خانگی. این نوع با استاندارد IEC 60227-6 سازگار است و ولتاژ تست آن 2000 ولت است.
• سیم افشان با ولتاژ 450/750 ولت: برای کاربردهای صنعتی و ساختمانی سنگین‌تر، با ولتاژ تست 2500 ولت است. ( که این تست ولتاژ برای سیم‌های بالای 1 میلی‌متر مربع توصیه می‌شود.)

انواع سیم افشان بر اساس جنس هادی

• سیم افشان مسی: بهترین رسانایی و مقاومت در برابر خوردگی، اما گران‌تر. درصد خلوص مس معمولاً بالای 99.9% است.
• سیم افشان آلومینیومی: سبک‌تر و ارزان‌تر، اما رسانایی حدود 61% مس و مناسب برای کاربردهای کم‌جریان.
• سیم افشان آلومینیومی با پوشش مسی: ترکیبی برای تعادل هزینه و عملکرد، که در صنایع خودروسازی کاربرد دارد.

انواع سیم افشان بر اساس کلاس هادی (کلاس 5 و 6)

مطابق استانداردهای IEC، سیم‌های افشان (که به آن‌ها سیم‌های انعطاف‌پذیر نیز گفته می‌شود) بر اساس میزان انعطاف‌پذیری به کلاس 5 و کلاس 6 تقسیم می‌شوند:

• کلاس 5 (انعطاف‌پذیر): این سیم‌ها انعطاف‌پذیری بالایی دارند و برای کاربردهای عمومی و متحرک مناسب هستند.
• کلاس 6 (فوق انعطاف‌پذیر): این سیم‌ها از تعداد تارهای نازک‌تری تشکیل شده‌اند که انعطاف‌پذیری آن‌ها را به مراتب بیشتر می‌کند. این نوع سیم برای کاربردهایی که نیاز به خم‌کاری مکرر و شعاع خمش بسیار کم دارند، استفاده می‌شود.

تفاوت سیم افشان و سیم مفتول

سیم افشان و مفتول هر دو برای انتقال برق استفاده می‌شوند، اما تفاوت‌های کلیدی دارند:

• انعطاف‌پذیری: سیم افشان به دلیل ساختار رشته‌ای (کلاس 5 یا 6)، انعطاف‌پذیرتر است و برای محیط‌های با حرکت مناسب‌تر، در حالی که مفتول (کلاس 1 یا 2) سفت‌تر و برای نصب ثابت ایده‌آل است.
• ظرفیت عبور جریان: مفتول ظرفیت عبور جریان بیشتری (حدود 10%) دارد، اما افشان به دلیل هواگپ‌ها (فضاهای بسیار کوچک و میکروسکوپی بین تارهای سیم افشان)، در فرکانس‌های بالا بهتر عمل می‌کند.
• استحکام و دوام: مفتول استحکام مکانیکی بالاتری دارد، اما افشان در برابر خستگی فلزی (شکست ناشی از خم‌شدن مکرر) مقاوم‌تر است.
• قیمت و کاربرد: افشان گران‌تر (به دلیل فرآیند تولید پیچیده) اما برای لوازم متحرک بهتر است، در حالی که مفتول ارزان‌تر و برای فواصل بلند مناسب.

برای درک عمیق‌تر از تفاوت‌های سیم افشان و مفتول پیشنهاد می‌کنیم مقاله “تفاوت کابل افشان و مفتول” را مطالعه بفرمایید.

برتری‌ها و محدودیت‌های سیم افشان

مزایای استفاده از سیم افشان:

• انعطاف‌پذیری بالا برای نصب در فضاهای تنگ یا متحرک.
• مقاومت بهتر در برابر ارتعاش و خستگی فلزی، که طول عمر را افزایش می‌دهد.

محدودیت‌های سیم افشان:

• مقاومت الکتریکی بالاتر نسبت به مفتول، که ممکن است تلفات انرژی بیشتری ایجاد کند.
• هزینه تولید و خرید بالاتر.

مراحل تولید سیم افشان

تولید سیم افشان فرآیندی چندمرحله‌ای است که با مواد اولیه باکیفیت آغاز می‌شود:

• مواد اولیه: هادی اصلی مس (قطر اولیه 8 میلی‌متر) یا آلومینیوم (9.5 میلی‌متر)، با خلوص بالا. عایق از گرانول PVC نوع C یا XLPE برای مقاومت حرارتی بهتر. گاهی مواد افزودنی مانند آنتی‌اکسیدان برای دوام بیشتر اضافه می‌شود.
• فرآیندها:
  1. کشش مفتول (Drawing): مفتول اولیه از طریق قالب‌های الماسی کشیده شده تا به رشته‌های نازک (0.05 تا 0.4 میلی‌متر) تبدیل شود. این مرحله در دو فاز راد (درشت) و فاین (نازک) انجام می‌شود.
  2. آنیلینگ (Annealing): رشته‌ها در کوره حرارت داده (تا 500 درجه سانتی‌گراد) و سپس سرد می‌شوند تا نرم و انعطاف‌پذیر شوند.
  3. بانچینگ یا استرندینگ (Stranding): رشته‌ها به هم تابیده می‌شوند تا هادی افشان تشکیل شود، معمولاً با ماشین‌های تابنده دوار.
  4. عایق‌کاری (Insulation): هادی با اکسترودر پوشانده می‌شود، ضخامت عایق حداقل 0.7 میلی‌متر.
  5. تست و بسته‌بندی: تست‌های الکتریکی، مکانیکی و بسته‌بندی در کلاف‌های 100 متری.

این فرآیندها در کارخانه‌های استاندارد مانند شرکت‌های ایرانی مانند سیم و کابل خراسان افشارنژاد انجام می‌شود و کیفیت نهایی به کنترل دقیق مراحل بستگی دارد.

سیم برق افشان 1.5 خراسان افشارنژاد سفارش آنلاین 1,028,500 تومان

سیم برق افشان 2.5 خراسان افشارنژاد سفارش آنلاین 1,688,500 تومان

سیم برق افشان 4 خراسان افشارنژاد سفارش آنلاین 2,640,000 تومان

کاربردهای سیم افشان در صنایع مختلف

سیم افشان به دلیل ویژگی‌هایش در صنایع متنوعی کاربرد دارد:

• ساختمان‌سازی: سیم‌کشی داخلی، روشنایی، پریزها و تابلوهای فرمان در ساختمان‌های مسکونی و تجاری.
• صنایع الکترونیکی و لوازم خانگی: در پنکه، یخچال، ماشین لباسشویی و آلات موسیقی مانند گیتار الکتریک و سیم‌کشی سیستم‌های صوتی و تصویری
• خودروسازی: اتصالات الکتریکی در خودروها که نیازمند مقاومت به ارتعاش هستند.
• صنایع سنگین: ماشین‌آلات صنعتی و داکت‌های زیرزمینی.

نکات ایمنی سیم افشان

• انتخاب بر اساس ولتاژ و جریان پروژه؛ مثلاً برای جریان بالا، سایز بزرگ‌تر انتخاب کنید.
• قبل از نصب، مدار را خاموش کنید و از تجهیزات حفاظتی PPE (Personal Protective Equipment، به معنی تجهیزات حفاظت فردی) مانند دستکش استفاده کنید.
• اجتناب از نصب در محیط‌های مرطوب بدون حفاظت اضافه و نصب در لوله‌ها یا زیر گچ برای ایمنی بیشتر.
• در صورت آسیب عایق، تعویض فوری برای جلوگیری از شوک الکتریکی.
• استفاده از سرسیم (وایرشو) برای اتصال محکم و مطمئن در ترمینال‌ها برای جلوگیری از هرز شدن و ایجاد گرما.
• بررسی کیفیت: مقاومت سیم با مولتی‌متر چک شود.

نکته: تست عیار مس با فندک، یک روش کاملاً غیرعلمی و غیرقابل‌اعتماد است. این تست برای سنجش عیار (خلوص) مس، روش مناسبی نیست و می‌تواند نتیجه‌گیری اشتباهی را به دنبال داشته باشد. روش‌های صحیح برای سنجش خلوص مس شامل تست‌های آزمایشگاهی است.

سخن پایانی

سیم افشان با انعطاف‌پذیری و کاربردهای گسترده، نقش کلیدی در صنایع مدرن ایفا می‌کند، اما انتخاب درست و رعایت استانداردها ضروری است تا ایمنی و کارایی تضمین شود. برای پروژه‌های خاص، مشاوره با متخصصان توصیه می‌شود. کارشناسان ما در برق‌سان همواره آماده پاسخگویی به سوالات و ارائه مشاوره فنی و تخصصی رایگان به شما عزیزان هستند. به این منظور می‌توانید همین حالا با ما تماس تلفنی بگیرید یا در صورت نیاز به فروشگاه برق‌سان در لاله‌زار مراجعه بفرمایید.