شاید برای شما هم پیش آمده باشد که موقع گرفتن تأییدیه پایان‌کار یا اجرای برق در ساختمان، از شما خواسته شده کابل‌هایی استفاده کنید که مهر تأیید آتش‌نشانی داشته باشند. کابل‌های ضد حریق به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که از مهم‌ترین ویژگی‌های آن‌ها می‌توان به جلوگیری از گسترش شعله، حفظ پیوستگی و عملکرد مدار در شرایط بحرانی، و عدم انتشار دود غلیظ و گازهای سمی ناشی از هالوژن اشاره کرد. این خصوصیات موجب می‌شوند تا در زمان بروز حریق، علاوه بر افزایش سطح ایمنی، امکان حفاظت از جان افراد، تجهیزات حیاتی و داده‌های مهم تا حد زیادی فراهم شود. اما دقیقاً چه کابل‌هایی مورد تأیید هستند؟ چه ویژگی‌هایی باید داشته باشند؟ و اصلاً چطور این کابل‌ها را تشخیص بدهیم؟
چرا کابل های برق باید تأییدیه آتش‌نشانی داشته باشند؟
تأییدیه آتش نشانی برای کابل ها تضمین می‌کند که کابل ضد حریق در برابر دمای بالا، شعله مستقیم و گازهای سمی ناشی از احتراق مقاومت کافی دارد و در شرایط بحرانی مانند آتش‌سوزی، عملکرد الکتریکی آن (تا مدت زمان مشخصی) دچار اختلال نمی‌شود. در واقع، کابل‌هایی که فاقد این استاندارد هستند، ممکن است در زمان وقوع آتش‌سوزی نه تنها منجر به گسترش حریق شوند، بلکه با قطع برق سامانه‌های اضطراری مانند روشنایی‌های فرار یا سیستم اعلان حریق، خطر را چند برابر کنند. بنابراین، خرید کابل‌های دارای تاییدیه آتش‌نشانی نه‌تنها یک انتخاب فنی، بلکه یک الزام برای حفظ جان و ایمنی ساکنان ساختمان است. در صورتی که کابل نامناسبی در ساختمان استفاده شود، در زمان بروز آتش‌سوزی، نه تنها خودش باعث گسترش حریق می‌شود، بلکه با تولید دود سمی و گازهای خطرناک، تخلیه ساختمان را هم سخت‌تر می‌کند. کابل‌های استاندارد و مورد تأیید آتش‌نشانی، باید بتوانند:
- در برابر آتش مقاومت کنند.
- دود کمی تولید کنند.
- فاقد گازهای اسیدی و خورنده باشند.
- در زمان آتش‌سوزی شعله را گسترش ندهند.
لیست کابل های دارای تائیدیه آتش نشانی
| ردیف | برند | کشور |
|---|---|---|
| 1 | Silcable | ایران |
| 2 | یاقوت | ایران |
| 3 | RSK silFire | ایران |
| 4 | Mashad Wire&Cable Co | ایران |
| 5 | ABHAR CABLE | ایران |
| 6 | تهران صدرا | ایران |
| 7 | AAGER | ایران |
| 8 | توس کابل | ایران |
| 9 | گهر البرز | ایران |
| 10 | datwyler | سوئیس |
| 11 | TELE-FONIKA Kable | لهستان |
| 12 | SHENZHEN LILUTONG TECHNOLOGY (LLT) | چین |
| 13 | fireguard | انگلستان |
| 14 | ITALCOND | ایتالیا |
| 15 | TPMC | چین |
| 16 | Cavicel | ایتالیا |
| 18 | FRONTIER SAFETY LTD UK | انگلستان |
| 18 | Zhejiang Tianjie Industrial | چین |
| 19 | SHIELD | انگلستان |
چه نوع کابل هایی مورد تأیید آتش‌نشانی هستند؟
در حال حاضر، سازمان آتش‌نشانی ایران معمولاً تأکید ویژه‌ای بر استفاده از کابل‌های زیر دارد:
1. کابل‌های Low Smoke Zero Halogen (LSZH) یا LSOH
این کابل‌ها در زمان سوختن دود خیلی کمی تولید می‌کنند و فاقد مواد هالوژنه هستند. همین ویژگی باعث شده برای استفاده در فضاهای بسته مثل بیمارستان‌ها راه‌پله‌ها، تونل‌ها، و مکان‌های عمومی اجباری شوند.
2. کابل‌های مقاوم در برابر آتش (Fire Resistant)
این کابل‌ها طراحی شده‌اند تا در دمای بالا (مثلاً 750 تا 950 درجه سانتی‌گراد) هم تا مدت زمان مشخصی (معمولاً ۳۰ تا ۹۰ دقیقه) به کار خود ادامه دهند. مناسب برای سیستم‌های اضطراری، روشنایی خروج، آسانسور و…
3. کابل‌های نسوز و شعله‌مقاوم (Flame Retardant)
این نوع کابل‌ها اگرچه در برابر آتش مقاومت ۱۰۰٪ ندارند، اما از گسترش شعله جلوگیری می‌کنند. یعنی اگر آتش به آن‌ها برسد، کمک نمی‌کنند که آتش به نقاط دیگر برسد.
آزمون کابل های ضد حریق دارای تاییدیه آتش نشانی
در این شیوه آزمون، کابل باید قادر باشد دمای ۸۳۰ درجه سانتی‌گراد به‌علاوه تلورانس ۴۰ درجه را در مدت‌زمان مشخصی که در جدول زیر آمده، همراه با تحمل پاشش آب و شوک مکانیکی، مطابق با الزامات استاندارد، پشت سر بگذارد.
| کلاس | مدت زمان | دمای درجه سانتی گراد | کاربرد |
|---|---|---|---|
| 30 P | دقیقه 30 | 40+ 830 | برای کاربردهای اضطراری نظیر سیستم های اعلان حریق که به کابل هایی با مقاومت 30 دقیقه نیاز دارد. |
| 60 P | دقیقه 60 | 40+ 830 | برای کاربردهای اضطراری نظیر روشنایی که به کابل هایی با مقاومت 60 دقیقه نیاز دارد. |
| 120 P | دقیقه 12 | 40+ 830 | برای کاربردهای اضطراری نظیر سیستم کنترل دود، اطفاء حریق که به کابل هایی با مقاومت 120 دقیقه نیاز دارد. |
آیا کابل نسوز واقعا نمی‌سوزد؟
کابل‌های نسوز، برخلاف نامشان، به‌طور کامل در برابر آتش مقاوم نیستند؛ بلکه طراحی آن‌ها به‌گونه‌ای است که در برابر دماهای بسیار بالا مقاومت بیشتری نسبت به کابل‌های معمولی دارند. به‌عنوان مثال، کابل‌های بدون تاییدیه آتش نشانی ممکن است در دمای بالاتر از ۷۰ درجه سانتی‌گراد عملکرد خود را از دست بدهند، در حالی که کابل‌های نسوز می‌توانند دماهایی تا ۸۳۰ درجه سانتی‌گراد را برای مدت زمان مشخصی تحمل کنند. این ویژگی به سیستم‌های حیاتی مانند اعلام حریق، روشنایی اضطراری و تجهیزات ایمنی این امکان را می‌دهد که در زمان وقوع آتش‌سوزی، عملکرد خود را در مدت زمان معینی حفظ کرده، فرصت تخلیه فوری فراهم شود و از گسترش خسارات جلوگیری کنند.
ساختار کابل ضد حریق Fire resistant مورد تایید آتش نشانی
ساختار کابل‌های نسوز عموما مفتول و یا نیمه افشان و شامل مواردی مانند هادی، عایق و روکش‌های بدون هالوژن، در برخی از موارد نوار میکا و زره است که علاوه بر مقاومت حرارتی، از تولید دود سمی در هنگام سوختن جلوگیری می‌کنند. برخی از این کابل‌ها مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی مانند BS 7629 طراحی شده‌اند و می‌توانند در دمای 830 درجه سانتی‌گراد عملکرد خود را حفظ کنند. به طور معمول کابل های ضد حریق از مقطع 2 در 1.5 تا 7 در 2.5 تولید شده و می‌توان آن ها را مطابق با استاندارد BS 8519 نصب کرد. استفاده از این کابل‌ها در مکان‌هایی مانند بیمارستان‌ها، پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها و ساختمان‌های بلند، به‌ویژه در سیستم‌های اعلام و اطفای حریق که نیاز به حمل انرژی تا لحظه نهایی دارند، نقش حیاتی در افزایش ایمنی و کاهش خطرات ناشی از آتش‌سوزی ایفا می‌کند.
چطور کابل مورد تایید آتش نشانی را تشخیص بدهیم؟
شرکت برق سان تجارت پایدار به‌عنوان یکی از نمایندگان رسمی و تخصصی کابل‌های ضد حریق برند یاقوت، این امکان را برای مشتریان خود فراهم کرده است که با تکمیل فرم مربوطه، درخواست دریافت تاییدیه آتش‌نشانی را ثبت کنند. پس از بررسی مشخصات فنی و انطباق کابل با استانداردهای مورد نیاز، این تاییدیه از سوی شرکت مهر و امضا شده و در اختیار کارفرما یا ناظر پروژه قرار می‌گیرد. این فرآیند کمک می‌کند تا اطمینان لازم از نظر فنی و قانونی در خصوص کابل‌های ضد حریق مورد استفاده در پروژه فراهم شود. برای اینکه مطمئن شوید کابل Fire resistant که می‌خرید واقعاً مورد تأیید آتش‌نشانی است، به این موارد دقت کنید:
- برچسب مشخصات فنی روی کابل (باید نوع کابل، استاندارد، برند و اطلاعات فنی روی آن چاپ شده باشد)
- درخواست کاتالوگ فنی و گواهی آزمایشگاه از فروشنده
- تطبیق اطلاعات محصول با لیست به‌روز شده آتش‌نشانی
- خرید از فروشندگان معتبر و نمایندگی‌های رسمی
لیست کاملی از کابل های دارای تاییدیه آتش نشانی داخلی
در سال‌های اخیر، تولیدکنندگان ایرانی توانسته‌اند کابل‌های ضد حریق با استانداردهای بین‌المللی و کیفیت بسیار بالا تولید کنند. این کابل‌ها معمولاً با روکش‌های نسوز، عایق‌های بدون هالوژن و ویژگی‌های خاصی همچون مقاومت در برابر گازهای خورنده و حفظ عملکرد الکتریکی در دمای بالا طراحی می‌شوند. برندهایی همچون یاقوت، کابل ابهر و توس کابل نمونه‌هایی از تولیدکنندگانی هستند که کابل‌های ضدحریق مورد تأیید نهادهای نظارتی را تولید کرده‌اند. این کابل‌ها، مناسب استفاده در پروژه‌های ساختمانی، صنعتی و مراکز حساس مانند بیمارستان‌ها و متروها هستند و به‌دلیل قیمت مناسب و خدمات پس از فروش داخلی، انتخابی اقتصادی و مطمئن به شمار می‌روند.
لیست کاملی از کابل های دارای تاییدیه آتش نشانی وارداتی
در کنار نمونه‌های داخلی، بسیاری از پروژه‌های بزرگ و حساس از کابل‌های ضد حریق وارداتی استفاده می‌کنند که دارای تاییدیه‌های معتبر بین‌المللی مانند LPCB و BASEC هستند. این کابل‌ها، عمدتاً از کشورهای اروپایی و آسیایی وارد می‌شوند. کابل‌های وارداتی معمولاً دارای تست‌های پیشرفته‌تری هستند و در پروژه‌های خاص مانند نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها یا مراکز داده که پایداری شبکه برق در شرایط بحرانی اهمیت بالایی دارد، استفاده می‌شوند. هرچند هزینه آن‌ها بیشتر از نمونه‌های داخلی است، اما کیفیت، طول عمر و عملکرد دقیق آن‌ها در شرایط سخت باعث شده تا در پروژه‌های بین‌المللی یا پروژه‌هایی با الزامات ویژه مورد توجه قرار گیرند
جمع‌بندی
استفاده از کابل های ضد حریق (Fire resistant) مورد تأیید آتش‌نشانی، فقط یک الزام قانونی نیست، بلکه یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های ایمنی در هر پروژه ساختمانی است. اگر می‌خواهید پروژه‌تان با خیال راحت تأییدیه بگیرد و در مواقع بحرانی عملکرد مناسبی داشته باشد، باید در انتخاب کابل وسواس بیشتری به خرج دهید. کابل مناسب، جان انسان‌ها را نجات می‌دهد.