در دنیای امروز که روشنایی جزء جدا نشدنی زندگی مردم هستند، کلیدها راه کنترل این روشنایی به حساب می‌ایند. اگر پای کنترل مدار روشنایی یک مکان، از نقاط مختلف به میان بیاید قطعا نام کلید صلیبی و کلید تبدیل به گوشتان خورده است. کلید صلیبی چیست؟ چه کاربردی دارد ویژگی متمایز این نوع کلید نسبت به کلیدهای عادی چیست؟ برای اطلاع کامل در مورد این کلید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
کلید صلیبی یا کراکس به کلیدی گفته می‌شود که در صورت همراه شدن با دو کلید تبدیل می‌تواند مجموعاً از سه نقطه مختلف یا بیشتر یک مدار را خاموش یا روشن نماید. عبارت صلیبی به دلیل وجود سه نقطه مختلف در شکل صلیب T به همین دلیل برای این کلید استفاده می‌شود. کلیدی است با ۴ ترمینال (دو ورودی + دو خروجی) برای مثال اگر بخواهید یک چراغ راهرو یا سالن را از ۳ یا ۴ نقطه مختلف خاموش و روشن کنید، بین دو کلید تبدیل از کلید صلیبی استفاده می‌کنید. شاید شما هم در حیاط برخی منازل چراغی را مشاهده کرده اید که از چند نقطه مختلف امکان خاموش و روشن کردن آن وجود داشته است. دقیقاً در اینگونه مدارها از کلید تبدیل و صلیبی به صورت مکمل استفاده می‌شود. شما می‌توانید کلید صلیبی موزائیک لگراند 077021L و کلید تبدیل تک پل پهن موزائیک لگراند 278011L را از همین سایت خریداری نمایید.
نمونه دیگری از کلیدها وجود دارد که به آن کلید تبدیل می‌گویند. این کلید دارای ۳ ترمینال است (یک مشترک + دو خروجی) برای مثال فرض کنید وارد راهرو می‌شوید، یک کلید کنار در ورودی می‌زنید چراغ روشن می‌شود، سپس وقتی به انتهای راهرو رسیدید با کلید دیگری چراغ را خاموش می‌کنید.از کلید تبدیل در مواقعی استفاده می‌شود که بخواهید یک مدار مشخص را از دو نقطه مختلف قطع یا وصل نمایید. این کلیدها دارای 3 کنتاکت هستند که که یکی از آن‌ها محل ورودی سیم فاز و دو سیم دیگر محل اتصال به کلید تبدیل دیگر یا صلیبی دیگر می‌باشد.
کلیدهای تبدیل می‌توانند یک مدار را تنها از دو نقطه قطع و وصل نمایند اما کلید صلیبی در صورت ترکیب با کلیدهای تبدیل می‌توانند یک مدار را از سه نقطه و یا بیشتر از آن قطع و وصل نمایند. برای انجام این کار در ابتدا و انتهای مدار از کلیدهای تبدیل استفاده می‌شود و با توجه به نیاز مصرف کننده مابین این دو از کلیدهای صلیبی استفاده می‌شود. بنابراین حداقل تعداد کلید در یک مدار با وجود کلید صلیبی تعداد 3 کلید می‌باشد.
| مشخصات فنی | توضیحات |
|---|---|
| ساختار صلیبی (T شکل) | این قطعه به شکل صلیب T است و سه نقطه اتصال دارد: یکی برای خط (L) و دو تای دیگر برای خروجی یا مسیر کنترل. |
| پایه‌ها و اتصالات | هر کلید سه پایه دارد: یک پایه مرکزی و دو پایه جانبی که بسته به حالت عادی یا فعال، مسیرهای متفاوتی را در مدار برق برقرار می‌کنند. |
| عملکرد مکانیکی و الکتریکی | با تغییر وضعیت کلید (چرخش یا فشار)، اتصال برقی بین پایه‌ها عوض می‌شود و در حالت عادی مسیرهای متفاوتی برای کنترل چند نقطه برقرار می‌گردد. |
| نحوه اتصال در مدار | خط فاز (L) به پایه مرکزی یا یکی از پایه‌ها وصل می‌شود و دو خروجی به دستگاه‌های موردنظر (مثل لامپ‌ها) متصل‌اند؛ با تغییر وضعیت کلید، مسیرهای برقی عوض می‌شود و امکان کنترل روشن و خاموش مدار از چند نقطه را فراهم می‌کند. |
کلیدهای صلیبی در دو نوع کلید صلیبی موازی و کلید صلیبی متقاطع در بازار عرضه می‌شوند.
در این نوع مدل کلید کراکس، سیم‌های ورودی در امتداد کنتاکت‌های کلید بوده و در زمان خروج هم دو سیم خروجی در یک امتداد هستند. تفاوت بیشتر این کلیدها را در نحوه بستن کلید صلیبی بیشتر متودجه خواهید شد.
در این نوع کلیدها، سیم‌های ورودی و خروجی به‌صورت متقاطع (ضربدری) به کنتاکت‌ها وصل شده‌اند؛ به‌گونه‌ای که دو سیم ورودی ضربدری به کنتاکت‌های کلید وارد و دو سیم خروجی هم به‌صورت مشابه از آن خارج می‌شوند.
برای آنکه بتوان یک مدار را از چند نقطه کنترل کرد باید از ترکیب کلید صلیبی و کلید تبدیل استفاده کرد. برای مثال دو کلید تبدیل و یک کلید کراکس جهت کنترل روشنایی لامپ از سه نقطه مختلف نیاز است.
کلید یک پل معمولی دارای 2 کنتاکت می‌باشد که یکی از آن‌ها محل ورود سیم فاز و دیگری محل خروج سیم فاز است. در کلید تبدیل نیز تعداد کنتاکت‌ها 3 عدد می‌باشد که یکی از آن‌ها مربوط به ورودی سیم فاز و در طرف دیگر دو کنتاکت مشترک وجود دارد که مربوط به خروجی مشترک و فاز می‌باشد. کلید صلیبی هم شامل چهار کنتاکت است که دو کنتاکت به دو سیم دریافت شده از کلید تبدیل ابتدای مدار متصل می‌شود و از دو کنتاکت دو سیم به عنوان خروجی به کلید تبدیل انتهای مدار متصل می‌شود. جهت نصب کلید صلیبی می‌بایست: به ورودی کلید تبدیل در ابتدای مسیر سیم فاز را متصل می‌کنیم.
به دو کنتاکت باقی مانده کلید تبدیل ابتدای مسیر دو سیم متصل کرده و به کلید صلیبی وصل می‌کنیم.
از دو کنتاکت باقی مانده کلید صلیبی دو سیم متصل کرده و به محل ورودی مشترک کلید تبدیل انتهای مسیر متصل می‌کنیم.
در پایان فاز خروجی را به مدار نهایی متصل می‌کنیم.
نول به صورت مستقیم به مدار نهایی متصل می‌شود.
انتخاب صحیح "سیم برق" و "کابل" یکی از بنیادی‌ترین تصمیمات مهندسی در هر پروژه الکتریکی…
در انتقال سیگنال‌های ویدئویی و ارتباطات فرکانس بالا، تفاوت میان یک تصویر شفاف با سیگنالی…
تصمیم‌گیری درباره‌ی زیرساخت شبکه، فقط به انتخاب نوع کابل محدود نمی‌شود و روی هزینه‌ی کل،…