تفاوت کابل افشان و مفتول

کابل‌ها یک اصل جدا نشدنی در دنیای مدرن امروز هستند. کابل‌ها مجموعه ای از یک یا چند سیم هستند که با یک روکش کنار هم جمع شده‌اند که انواع و کاربرد مختلفی دارند، از میان مدل‌های مختلف، رایج ترین و پرکاربرد ترین آن‌ها کابل‌های افشان و مفتول است. تفاوت کابل افشان و کابل مفتول از اهمیت بالایی برخوردار است. انتخاب بین کابل افشان و کابل مفتول یکی از چالش‌های اصلی است. هر کدام از این کابل‌ها ویژگی‌ها، کاربردها و مزایای خاص خود را دارند که اگر به درستی شناخته نشوند، می‌توانند روی ایمنی، طول عمر و حتی هزینه‌های پروژه تأثیر بگذارند. .در ادامه این مقاله با جزییات به تعریف این دو مدل کابل پرداخته و تفاوت‌های این کابل‌ها را بررسی می‌کنیم.

تفاوت کابل افشان و کابل مفتول

همانطور که در ادامه گفته خواهد شد کابل‌های افشان و مفتول ساختار متفاوتی از هم دارند به صورت کلی تفاوت این دو کابل به صورت زیر است:

• انعطاف پذیری: کابل افشان از چندین رشته سیم نازک تشکیل شده است که انعطاف پذیری کابل را افزایش می‌دهد و به راحتی خم می‌شود. کابل مفتولی از یک یا چند رشته سیم ضخیم تشکیل شده است که انعطاف پذیری کمتری دارد.
• مقاومت اهمی: مقاومت اهمی به معنی مقاومت هادی در برابر عبور جریان برق است. کابل افشان به‌دلیل ساختار رشته‌ای، مقاومت بیشتری نسبت به کابل مفتولی دارد. به این دلیل که مقاومت الکتریکی با افزایش سطح کاهش می‌یابد.
• قیمت: کابل مفتولی معمولاً ارزان‌تر از کابل افشان است. این به این دلیل است که تولید کابل مفتولی آسان‌تر از کابل افشان است.
• کاربرد: کابل افشان برای کاربردهایی که نیاز به انعطاف پذیری بالا دارند، مناسب است. کابل مفتولی برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت بیشتر یا قیمت پایین‌تر دارند، مناسب است.

توجه: کابل افشان انعطاف‌پذیر و قابل خم‌شدن است اما مقاومت بالاتری دارد و گران‌تر است، در حالی که کابل مفتولی کمتر انعطاف‌پذیر، ارزان‌تر و مناسب کاربردهای ثابت است.

کابل افشان چیست؟

کابل‌های افشان، کابل‌هایی هستند که هادی آن‌ها از تعداد مشخصی تارهای مسی نازک تشکیل شده است. این تار تار بودن هادی این کابل‌ها باعث انعطاف‌پذیری بالا می‌شود و می‌توان آن را به راحتی خم کرد. به همین دلیل به این کابل‌ها کابل نرم نیز گفته می‌شود. مشخصات این کابل‌ها معمولا از دو عدد تشکیل می‌شود که عدد اول نشان دهنده تعداد رشته و عدد دوم نشان دهنده سطح مقطع می‌باشد. برای مثال کابل 2*16، عدد 2 تعداد رشته و عدد 16 سطح مقطع آن است.

کاربرد کابل افشان

کابل‌های افشان به دلیل انعطاف پذیری بالا مناسب نصب در فضاهای محدود و پر پیچ و خم بسیار مناسب است. به طور کلی برای کاربرد کابل‌های افشان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ساختمان‌ها و تاسیسات: برای اتصالات برقی و شبکه‌های ارتباطی
• صنعت خودروسازی: برای اتصالات داخلی خودروها
• تولید دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلویزیون، رادیو

انواع کابل افشان

برخی از نمونه‌های کابل افشان شامل موارد زیر می‌شود:

• کابل افشان شیلددار: کابل شیلددار کابلی است که یک لایه فلزی ازجنس مس یا آلومینیوم دارد تا جلوی نویز و تداخل را بگیرد و سیگنال را بدون خطا ارسال کند.
• کابل کنترل: کابل کنترل، کابلی چندرشته‌ای با سطح مقطع کوچک است که برای انتقال فرمان و سیگنال‌های کنترلی در تابلو برق، سیستم‌های اتوماسیون و تجهیزات صنعتی به‌کار می‌رود.
• کابل افشان تخت: کابل افشان تخت، کابل چندرشته‌ای انعطاف‌پذیری است که به شکل تخت ساخته شده و برای مسیرهای محدود و تجهیزات متحرک مثل آسانسور و بالابر به‌کار می‌رود.

ساختار کابل افشان بر اساس استاندارد VDE

استاندارد VDE یک استاندارد آلمانی است که از یک سری حروف تشکیل شده که هر حرف آن یه معنی خاص دارد. کابل افشان بر اساس این استاندارد دارای ساختار NYAF یا N2XAF است( اگر علاقه‌مند هستید که اطلاعات بیشتری در مورد کابل NYAF بدست بیاورید، می‌توانید مقاله کابل NYAF را مطالعه کنید). معنی حروف این ساختار به صورت زیر است:

• N: دارای استاندارد VDE
• Y: دارای عایق PVC
• AF: دارای هادی افشان

مزایا و معایب کابل افشان

مزایا

• دارای انعطاف‌پذیری بالا است و به همین دلیل برای نصب و جابه‌جایی بسیار مناسب می‌باشد.
• امکان نصب در مکان‌هایی که نیاز به خم شدن و تغییر مسیر کابل وجود دارد را فراهم می‌کند، در نتیجه در شرایط و محیط‌های مختلف قابل استفاده است.

معایب

• مقاومت اهمی بالاتری نسبت به کابل مفتولی دارد.
• قیمت بالاتری نسبت به کابل مفتولی دارد.
• در برابر خوردگی مقاومت کمتری دارد.
• در برابر آسیب‌های مکانیکی مقاومت کم‌تری دارد.
• نیاز به نصب و نگهداری دقیق‌تر دارد.
• ظرفیت حمل جریان کمتری دارد.

کابل مفتول چیست؟

کابل مفتولی نوعی کابل برق ساختمانی است که از یک هادی تک مفتول یا تک رشته است که با وجود تک رشته بودن ضخامت بالایی دارد. این کابل از انعطاف‌پذیری کمتری نسبت به کابل افشان برخوردار است، اما مقاومت اهمی بالاتری دارد. به همین دلیل به این کابل، کابل خشک، کابل زمینی یا کابل استخوانی نیز گفته می‌شود. هادی این کابل‌ها ازجنس مس یا آلومینیوم ساخته می‌شود.

کاربرد کابل مفتول

کابل مفتولی در سیم‌کشی داخلی ساختمان‌ها، داخل لوله‌ها و کانال‌ها، تابلوهای برق و خطوط توزیع انرژی که نیازی به انعطاف‌پذیری مداوم ندارند استفاده می‌شود؛ در واقع کابل مفتول رسانایی خوبی دارد اما نسبت به کابل افشان انعطاف کمتری داشته و بیشتر برای محیط‌های ثابت و بدون حرکت مناسب است.

انواع کابل مفتول

کابل‌های مفتول انواع مختلفی دارند، برخی از این کابل‌ها عبارت است از:

• کابل زره‌دار (آرموردار): کابل‌های زره‌دار کابل‌هایی هستند که علاوه بر لایه‌های هادی، عایق و روکش، یک لایه فلزی دارند که این لایه معمولاً از فولاد گالوانیزه یا آلومینیوم  ساخته می‌شود که مقاومت مکانیکی کابل را افزایش داده و از کابل در برابر آسیب جوندگان محافظت می‌کند. برای اطلاعات بیشتر در مورد این کابل‌ها، پیشنهاد ما مقاله کابل زردار چیست؟ می‌باشد.
• کابل سرب‌دار: کابل سرب‌دار کابلی است که علاوه بر عایق معمولی، یک لایه سربی دارد تا کابل را در برابر رطوبت، مواد شیمیایی و گازهای خورنده محافظت کند.
• کابل ضد حریق: کابل‌های ضد حریق نوعی کابل‌های تخصصی هستند که به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند تا در شرایط آتش‌سوزی بتوانند عملکرد خود را حفظ کنند و انتقال برق را در مدت زمان معینی ادامه دهند.
• کابل KNX: کابل KNX یکی از اجزای مهم سیستم‌های اتوماسیون ساختمان است که برای انتقال داده‌ها و سیگنال‌های کنترلی در این سیستم‌ها به کار می‌رود.

ساختار کابل مفتول بر اساس استاندارد VDE

کابل مفتول بر اساس استاندارد VDE دارای ساختار NYY ، NA2XY و NAYY است که معنی این حروف به صورت زیر است:

• NA: هادی کابل آلومینیومی است.
• 2X: عایق هادی از جنس XLPE است.
• Y: عایق هادی از جنس PVC است.

برای اطلاعات جامع‌تر در مورد استاندارد VDE، پیشنهاد ما مقاله استاندارد VDE است.

معایب و مزایا کابل مفتول

مزایا

• مقاومت اهمی کمتری نسبت به کابل افشان دارد.
• قیمت پایین تری نسبت به کابل افشان دارد.
• در برابر خوردگی مقاومت بیشتری دارد.

معایب

• انعطاف پذیری کمتری نسبت به کابل افشان دارد.
• برای کاربردهایی که نیاز به خم شدن و انعطاف زیاد دارند، مناسب نیست.

کابل نیمه افشان

کابل نیمه افشان نوعی کابل مفول است که به دلیل سطح مقطع بالا‌ تعداد رشته های مفتول آن بیشتر است، این کابل‌ها از کابل‌های تک مفتول انعطاف بیشتری دارند ولی انعطاف پذیری آن به کابل‌های افشان نمی‌رسد.

جمع بندی

انتخاب بین کابل افشان و مفتول باید بر اساس شرایط کاربری و نیاز پروژه انجام شود. کابل افشان با داشتن رشته‌های زیاد و انعطاف‌پذیری بالا، برای مسیرهای پرپیچ‌وخم، تجهیزات متحرک و نصب‌های موقت مناسب‌تر است، در حالی که کابل مفتول به دلیل ساختار مفتول و استحکام بالاتر، در نصب‌های ثابت، مسیرهای طولانی و انتقال توان پایدار عملکرد بهتری دارد. بنابراین شناخت ویژگی‌های هر دو نوع کابل، باعث می‌شود در آینده سیستم ما به مشکل نخورد.